Bộ trưởng Quốc Phòng và tổng tham mưu trưởng quân đội là hai nhân vật thân cận của tổng thống Nga, đã xuất hiện như vai phụ để ông Putin ra lệnh, trên truyền hình hôm 28/02, đặt lực lượng răn đe hạt nhân vào tình trạng báo động sẵn sàng chiến đấu.

Không có gì bất ngờ khi Kremlin quyết định đưa hai ông Serguei Choigou và Valeri Guerassimov lên mặt tiền sân khấu. Dưới mắt tổng thống Nga, hai ông tướng này là tác giả của các chiến dịch thắng lợi sáp nhập Crimée năm 2014 và chiến lược quân sự tại Syria cũng như hậu thuẫn lực lượng nổi dậy thân Nga ở Donbass.

Hai nhân vật này cũng được xem như là những thành phần trung thành nhất trong số những người trung thành với Valdimir Putin và dường như họ là một cặp đôi ăn ý với nhau. Thực tế cả hai ông tướng này đều được bổ nhiệm vào vị trí hiện nay hồi năm 2012, chỉ cách nhau vài tuần.

Hai nhân vật trên tuyến đầu thực thi quyết tâm của tổng thống Nga tại Ukraina này lại có hành trình sự nghiệp và lý lịch rất khác nhau.

Serguei Choigu : « Con kỳ nhông hoàn hảo »

Serguei Choigu là một trong số hiếm hoi nhưng quan chức chính quyền hàng đầu có nhiều ảnh hưởng thời tổng thống Boris Eltsin cuối thập niên 1990 mà vẫn tồn tại và giữ nhiều ảnh hưởng dưới thời Vladimir Putin.

Nhân vật cốt cán trong bộ máy chế độ Cộng sản này bắt đầu sự nghiệp chính trị ở vào cuối thời kỳ Xô Viết, đến năm 2012 thì lên làm bộ trưởng Quốc Phòng tuy chưa hề có kinh nghiệm quân sự nào. Đặc điểm này không phải là hiếm dưới thời Vladimir Putin, người đã tính toán gạt nhiều sĩ quan cao cấp quân đội ra khỏi vị trí này. Nhưng Serguei Choigu còn là người không có kinh nghiệm gì trong lĩnh vực tình báo. Đây mới là điều hiếm thấy trong số những người thân cận của Putin.

Phẩm chất nổi bật của ông chính là người « đầy tớ của Nga hoàng và là người cha của các binh sĩ », như nhật báo Nga Moscow Times đã miêu tả.  Serguei Konvis, một chính trị gia ở Touva, Siberia, quê gốc của Choigou, đã ví bộ trưởng Quốc Phòng này như là «  một con kỳ nhông hoàn hảo », có khả năng biến mình lựa theo ý của lãnh đạo.

Dưới thời Boris Eltsin, ông được biết đến ở vị trí bộ trưởng Các tình trạng khẩn cấp. Bước sang thế kỷ 21, cơ quan này đã thực sự trở thành một kiểu Nhà nước trong Nhà nước, quản lý hơn 350 nghìn nhân sự trong đó có cả lực lượng cảnh sát riêng sẵn sàng triển khai ngay cả khi một đám cháy nhỏ nhất nổ ra trên lãnh thổ Nga.

Là một bộ trưởng năng nổ, ông không ngần ngại đến tận hiện trường các vụ tai nạn. Vì thế mà danh tiếng của ông nổi lên, đến mức người ta gọi ông là thái tử của Boris Eltsin. Năm 2002, Vladimir Putin lên nắm quyền. Serguei Choigu không tỏ vẻ gì bất mãn, ngay lập tức đặt mình phục vụ nhân vật quyền lực mới của Kremlin.

Ông Choigu đã lãnh đạo đảng Nước Nga Thống Nhất, theo ý đồ của Vladimir Putin nhằm củng cố sự chi phối ảnh hưởng của tổng thống trên bàn cờ chính trị Nga. Serguie Choigu đã nhiều lần mời Vladimir Putin đến nhà riêng ở Touva. Tại đó ông tổ chức các buổi đi câu cá với tổng thống, đã được truyền thông đăng tải rầm rộ.

Tuy nhiên ông không chỉ là một kẻ giỏi xu nịnh. Serguei Choigu được mô tả như là người phụ trách của kế hoạch hiện đại hóa rộng khắp quân đội Nga, theo nhận xét của nhật báo Anh The Guardian. Trên cương vị bộ trưởng Quốc Phòng chính ông là người giám sát toàn bộ cơ quan tình báo quân sự Nga GRU. Cơ quan này bị tình nghi đã tiến hành trong thập niên 2010 một loạt các vụ ám sát tại châu Âu. Có thể kể trong đó vụ đầu độc cựu nhân viên tình báo Serguei Skripal năm 2018 tại Salisburry (Anh).

Valeri Guerassimov  và học thuyết quân sự được huyền thoại hóa

Người thực thi trực tiếp các chiến dịch quân sự theo mệnh lệnh của tổng thống Nga trên chiến trường là tổng tham mưu trưởng các lực lượng quân đội Valeri Guerassimov. Vai trò của ông tướng chỉ huy quân đội Nga này vẫn được huyền thoại hóa.

Quân nhân chuyên nghiệp này sinh năm 1955 tại Kazan, một trong những thành phố đông dân nhất nước Nga, chỉ sau Matxcơva. Ông đã từng phục vụ trong binh chủng thiết giáp của Hồng quân trên lãnh thổ Liên Xô cũ

Valeri Guerassimov cũng đã từng là  một trong những tư lệnh quân đội ở vùng Bắc Kavkaz trong cuộc chiến tranh Tchetchenia lần thứ 2 (1999-2009). Vào thời đó, ông được nhà báo nổi tiếng Anna Politkovskaia, (người chỉ trích chính quyền Nga và đã bị ám sát năm 2006), ca ngợi. Nhà báo này từng viết về Valeri Guerassimov là một tấm gương « của một người biết giữ danh dự quân nhân » trong cuộc chiến tranh này. Chiến tích của ông là đã cho bắt và kết án một binh sĩ Nga đã sát hại một thiếu nữ Tchetchenia trong xung đột này.

Bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Choigu nhận xét vị tướng này là một « quân nhân từ đầu đến chân ». Từ 2012, Valeri Guerassimov là tổng tham mưu trưởng của quân đội Nga. Ông là người tiến hành chiến dịch tại Crimée  năm 2014, tại Syria và giờ lại là Ukraina.

Nhưng tiếng tăm quốc tế của ông này vẫn chỉ là dựa trên huyền thoại, hay nói chính xác hơn là sự hiểu lầm.  Valeri Guerassimov được cho là cha đẻ của học thuyết quân sự, trên thực tế không tồn tại hoặc đã bị hiểu sai. Theo đó, ông là người có thể đã phát minh ra cuộc « chiến tranh hỗn hợp » Nga, đó là cuộc chiến phối hợp giữa việc sử dụng vũ khí quy ước với những phương pháp phi quân sự, như bóp méo thông tin hay tin tặc, để chuẩn bị chiến trường cho binh lính.

Thậm chí người ta còn nói đến cả một « học thuyết Guerassimov » để chỉ cách tiếp cận quân sự này. Có điều, người sáng tác ra thuật ngữ « học thuyết Guerassimov ” là chuyên gia  Anh về các vấn đề quân sự Nga Mark Galeotti, chính ông đã không ít lần quả quyết rằng ở Nga không tồn tại một học thuyết chính thức như vậy và rằng Valeri Guerassimov chẳng có gì là một nhà lý thuyết chiến tranh.

Tất cả bắt nguồn từ một diễn văn của tổng tham mưu trưởng Nga hồi năm 2013, trong đó ông ta khẳng định «  biên giới giữa thời chiến và thời bình đã ngày càng trở nên mù mờ » và rằng «  các phương tiện phi quân sự để đạt được mục tiêu chiến lược đã chiếm vị trí quan trọng ». Sau vụ sáp nhập Crimée bằng các cách phi quân sự (tuyên truyền ủng hộ Nga ở Ukraina, gây sự cố để biện minh cho mục đích chiến tran) được áp dụng, thế là giới quan sát cảm thấy ông tướng Nga đã tiên tri trong diễn văn trên.

Học thuyết Guerassimov và diễn văn của tổng tham mưu trưởng Nga đã được Washington nghiên cứu rất kỹ lưỡng, theo nhật báo Financial Times.  Nhưng Valeri Guerassimov cho rằng cuộc chiến tranh hỗ hợp chính là những gì Hoa Kỳ đã sử dụng để xúi giục các phong trào Mùa xuân Ả Rập và Washington đang tìm cách áp dụng để chống chính quyền hiện nay của Matxcơva.

Ông tướng này không phải là một nhà tiên tri và nhà chiến lược lớn mà phương Tây phải lo sợ. Nhưng, ý tưởng về học thuyết chiến tranh hỗn hợp đã định hình trong các nhà phân tích ở Washington và toàn bộ các tư vấn đều theo hướng  học thuyết Guerassemov là một chi tiết chủ chốt của «  thuyết hỗn loạn », theo đó nước Nga đang tìm cách gieo rắc « rối loạn trên thế giới », Michael Kofman, một trong những chuyên gia lớn nhất của Mỹ về quân đội Nga nhấn mạnh.

Valeri Guerassimov và học thuyết huyền thoại của ông là hiện thân cho sự trở lại của nước đại Nga hung hăng, « trong khi mà có lẽ ông ta thậm chí đã không tự viết bài diễn văn chết tiệt nói trên », chuyên gia Mark Galeotti kết luận.

(Theo France24.com)