Việc giá cổ phiếu VFS của VinFast tăng sốc, giảm mạnh chỉ trong thời gian ngắn đang khiến giới đầu tư đặt ra câu hỏi đâu là nguyên nhân của tình trạng này. Theo phân tích của các chuyên gia, một số tổ chức và cá nhân có thể hưởng lợi từ việc “kéo – xả” cổ phiếu Vinfast.

Cổ phiếu VFS của VinFast đang bị “kéo – xả”?

Giá cổ phiếu VFS tăng vọt từ mức giá chào sàn 22 USD/cổ phiếu lên hơn 92 USD/cổ phiếu chỉ sau 10 ngày giao dịch.
Với việc thị giá cổ phiếu VFS của VinFast Auto tăng vọt thì ước tính tài sản của ông Phạm Nhật Vượng – Chủ tịch Tập đoàn Vingroup cũng tăng lên nhanh chóng trong bảng xếp hạng các tỷ phú thế giới. Tập đoàn VinGroup và hai doanh nghiệp khác do ông Phạm Nhật Vượng sở hữu (VIG và Asian Star) đang nắm tổng cộng hơn 99% cổ phần VinFast Auto.

Tuy nhiên, toàn bộ số cổ phiếu VFS mà ông Phạm Nhật Vượng và các tổ chức có liên quan nắm giữ chưa thể được giao dịch tại thời điểm hiện tại theo các điều khoản hợp nhất kinh doanh và niêm yết giữa VinFast Auto và Black Spade Acquisition Co.

Black Spade Acquisition Co. là một SPAC (Special Purpose Acquisition Company, hay còn được gọi là công ty rỗng) – đối tác hợp nhất kinh doanh với VinFast Auto, mở đường cho VinFast Auto niêm yết trên sàn Nasdaq. Black Spade Acquisition Co. được thành lập bởi quỹ đầu tư Black Spade Capital có trụ sở tại Hồng Kông (Trung Quốc). Black Spade Capital là thành viên trong “hệ sinh thái” của tỷ phú Lawrence Ho (Macau, Trung Quốc).

Black Spade Acquisition Co. là tổ chức đang nắm khoảng 1% cổ phần VinFast Auto sau khi hãng xe điện này niêm yết. Sau quá trình hợp nhất kinh doanh để niêm yết trên sàn Nasdaq, số lượng cổ phiếu VFS được tự do giao dịch (free-float) ở mức dưới 1% trong tổng số 2,3 tỷ cổ phiếu VFS được lưu hành.

Diễn biến giá cổ phiếu VFS của VinFast kể từ ngày giao dịch đầu tiên trên sàn Nasdaq (15/8) đến ngày 31/8 (theo khung 60 phút). (Nguồn: TradingView)
Theo nhận định của một số chuyên gia phân tích tài chính thế giới, cơ cấu cổ đông cô đặc, cùng tỷ lệ free-float thấp, kết hợp với yếu tố là cổ phiếu xe điện – lĩnh vực thường thu hút sự quan tâm của giới đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, là các điều kiện hoàn hảo cùng lúc xuất hiện khiến giá cổ phiếu VFS tăng vọt từ mức giá chào sàn 22 USD/cổ phiếu lên hơn 92 USD/cổ phiếu chỉ sau 10 ngày giao dịch.

Kéo theo đó, tổng giá trị vốn hoá thị trường của VinFast Auto vào ngày 28/8 đạt hơn 190 tỷ USD, trở thành hãng sản xuất xe ô tô có vốn hoá lớn thứ 3 thế giới, vượt xa các hãng xe như Mercedes-Benz, BMW, Ferrari…

Tuy nhiên, cổ phiếu VFS đã chịu áp lực bán tháo trong gần như suốt cả tuần trước, khiến thị giá cổ phiếu mất hơn 64% chỉ trong vòng 1 tuần. Theo đánh giá của nhà báo Chris Bryant, việc cổ phiếu VFS tăng sốc – giảm nhanh trong thời gian ngắn vừa qua có thể liên quan đến tình trạng “kéo – xả” cổ phiếu này của một số tổ chức liên quan đến việc VinFast Auto niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ, kết hợp với việc giới đầu tư nhỏ lẻ tham gia đầu cơ.

Nhà báo Chris Bryant – người phụ trách chuyên mục Quan điểm (Opinion) của hãng tin Bloomberg, là người có nhiều năm kinh nghiệm theo dõi các doanh nghiệp sản xuất tại châu Âu và từng là phóng viên của tờ Financial Times.

“Rõ là không mất nhiều thời gian để “bơm” giá cho một lượng nhỏ cổ phiếu được tự do giao dịch và những nhà đầu tư nhỏ lẻ đã vui vẻ tận dụng điều này”, nhà báo Chris Bryant nhận định.

Dữ liệu giao dịch cho thấy trong nhiều phiên giao dịch liên tiếp, thanh khoản của cổ phiếu VFS đạt từ 6 – 19 triệu đơn vị, cho thấy giới đầu tư “quay vòng” cổ phiếu này ở mức cao.

Những ai có thể hưởng lợi từ việc cổ phiếu VFS của VinFast tăng vọt?

Nhà báo Chris Bryant cho biết, “Tôi bắt đầu viết về các công ty được niêm yết trên thị trường thông qua các SPAC với tỷ lệ free-float thấp từ cách đây hai năm. Kể từ đó, đã có một số trường hợp ghi nhận giá cổ phiếu tăng vọt một cách ngắn ngủi, và trong một số trường hợp, các sự kiện như này chỉ làm giàu riêng cho những đối tượng có liên quan đến công ty này. Nguyên nhân luôn luôn là như nhau, số lượng lớn cổ đông của các SPAC yêu cầu tiền của họ cần được lấy lại thay vì phục vụ cho việc hợp nhất kinh doanh. Bằng cách này, cổ đông của các SPAC hàm ý rằng: Chúng tôi không thấy mức định giá là hấp dẫn. Bằng cách đẩy giá cổ phiếu lên cao sau khi quá trình hợp nhất kinh doanh hoàn thành, các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng hàm ý rằng: Chúng tôi cũng không quan tâm đến việc này”.

Theo nhà báo Chris Bryant, trong trường hợp của VinFast Auto, 92% cổ đông đã cho rằng giá trị vốn chủ sở hữu ở mức 23 tỷ USD là không hợp lý và yêu cầu phải nhận lại được tiền.

“Vì số lượng ít cổ đông ủng hộ thỏa thuận, các nhà sáng lập của Black Spade Acquisition Co. đã buộc phải đồng ý thông qua một thoả thuận tài chính (backstop agreement) đảm bảo rằng sẽ thu về được ít nhất 30 triệu USD sau quá trình hợp nhất kinh doanh”, nhà báo Chris Bryant cho biết.

Bản thoả thuận tài chính (backstop agreement) giữa Black Spade Acquisition Co. và VinFast Auto. (Nguồn: Form 20-F của VinFast Auto, SEC)
Chỉ có 1,3 triệu cổ phiếu VFS của VinFast Auto được tự do giao dịch sau quá trình hợp nhất kinh doanh để niêm yết trên sàn Nasdaq. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của Tạp chí Công Thương, nội dung Form 20-F được VinFast Auto nộp lên Uỷ ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ (SEC) cho thấy hơn 2,9 triệu cổ phiếu VFS đã được gỡ bỏ các hạn chế giao dịch vào ngày 10/8/2023 theo các thoả thuận giữa VinFast Auto và Black Spade Acquisition Co.

Do đó, với cam kết thu tiền về cho cổ đông thì Black Spade Acquisition Co. liệu có tận dụng lợi thế giá cổ phiếu VFS tăng vọt để hiện thực hoá cam kết này?

Hơn 2,9 triệu cổ phiếu VFS đã được gỡ bỏ các hạn chế giao dịch vào ngày 10/8/2023. (Nguồn: Form 20-F của VinFast Auto, SEC)
Xem thông tin mới nhất về cổ phiếu VFS của VinFast trên Tạp chí Công Thương tại đây.

Theo nhận định của nhà báo Chris Bryant, về mặt lý thuyết, VinFast có thể tận dụng việc thị giá cổ phiếu cao để thực hiện một đợt phát hành phụ (secondary offering), qua đó thu được một lượng vốn cho hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, điều này sẽ khiến thị giá cổ phiếu giảm xuống; đồng thời, lượng cổ phiếu “trôi nổi” sẽ tăng lên.

Đáng chú ý, nhóm nhà đầu tư gồm Kohlberg Kravis Roberts & Co. L.P. (KKR), Qatar Holding LLC và Seatown Holdings International Pte. Ltd (thuộc sở hữu gián tiếp của Temasek Holdings Pte.) cũng có thể hưởng lợi từ việc thị giá cổ phiếu VFS tăng vọt. Bản cáo bạch của VinFast Auto cho thấy nhóm ba nhà đầu tư này đã cho Tập đoàn Vingroup vay tổng cộng 625 triệu USD thông qua các lô trái phiếu chuyển đổi (exchangeable bonds) thành cổ phiếu của VinFast Auto.

Nhóm nhà đầu tư KKR, Qatar Holding LLC và Seatown Holdings đã cho Tập đoàn Vingroup vay 625 triệu USD thông qua các lô trái phiếu chuyển đổi thành cổ phiếu VFS. (Nguồn: Bản cáo bạch VinFast Auto)
Mặc dù phải đến 06 tháng sau khi VinFast Auto chính thức niêm yết thì những lô trái phiếu này mới có thể chuyển đổi thành cổ phiếu VFS, nhưng với việc thị giá cổ phiếu VFS tăng vọt, nhà báo Chris Bryant đặt nghi vấn “Về mặt giấy tờ, quyền chọn chuyển đổi sang cổ phiếu VinFast Auto của nhóm quỹ đầu tư KKR đang rất có giá trị, tôi nghi ngờ rằng liệu họ có tận dụng điều này ngay lập tức hay không?”.

Cuối cùng, những nhà đầu cơ nhanh nhạy với biến động giá của một “tân binh” như VinFast Auto trên thị trường chứng khoán Mỹ có thể đã thu về một khoản lợi nhuận lớn. Trong 10 ngày qua, cổ phiếu VFS thường xuyên nằm trong danh sách “xu hướng” của trang giao dịch nổi tiếng Stocktwits; qua đó, cho thấy sức hút của cổ phiếu này với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Giới đầu cơ có thể tận dụng sự quan tâm của các nhà đầu tư nhỏ lẻ cùng việc giá cổ phiếu VFS tăng vọt để tạo tâm lý “mua đuổi”, kích thích nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia mua hơn nữa.

Và khi các bên đã đạt được lợi ích từ việc giá cổ phiếu VFS tăng vọt thì động lực tăng giá sẽ nhanh chóng biến mất như khi chúng xuất hiện. Những người hưởng lợi nhất từ việc này là giới bán khống (short seller).