Phương pháp xét nghiệm gộp mẫu (pool) là gì?

Đây là phương thức xét nghiệm lấy một phần của mỗi trong các mẫu để đưa vào gộp và tách chiết, xét nghiệm, phần còn lại của các mẫu được bảo quản để xét nghiệm riêng rẽ lại lần 2 nếu xét nghiệm mẫu gộp dương tính.

Ngày 7/8, giữa lúc dịch bệnh căng thẳng tại Đà Nẵng, Bộ Y tế đã ban hành “Hướng dẫn tạm thời việc gộp mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2”.

Theo Bộ Y tế, gộp mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm nhằm giảm nhu cầu sinh phẩm, hóa chất, vật tư tiêu hao sử dụng cho xét nghiệm, giảm thời gian xét nghiệm mẫu và bảo đảm chất lượng xét nghiệm theo diễn biến tình hình dịch bệnh để các tỉnh, thành phố, đơn vị y tế và các đơn vị liên quan làm căn cứ áp dụng, tổ chức triển khai theo thực tế tại địa phương, đơn vị.

Việc gộp mẫu cũng sẽ có một số hạn chế như có thể phải quay lại nhóm đối tượng có kết quả mẫu gộp dương tính SARS-CoV-2 để lấy lại mẫu làm xét nghiệm. Tuy nhiên nếu tỉ lệ dương tính của cộng động thấp thì việc này không gây ảnh hưởng nhiều. Các địa phương, đơn vị phải thường xuyên đánh giá diễn biến của dịch bệnh để xem xét về việc triển khai gộp mẫu cho phù hợp với tình hình dịch.

Có 4 mẫu gộp nghi nhiễm, trong đó 16 người đã âm tính, 4 mẫu Bộ Y tế đang xét nghiệm khẳng định (Ảnh: Tứ Quý)

Cách gộp mẫu xét nghiệm. Bước 1, mẫu bệnh phẩm sau khi đã được thu thập riêng biệt được lập danh sách mẫu để gộp 5 mẫu thành 1 nhóm (nhóm mẫu gộp). Mỗi nhóm mẫu gộp được mã hoá riêng.Bước 2, nhân viên y tế xếp từng nhóm mẫu theo thứ tự đã mã hoá, chuẩn bị tuýp chứa 2-3ml môi trường bảo quản virus vô trùng, ghi mã của mỗi nhóm lên tuýp.Bước 3, trộn đều từng mẫu đơn đã được thu thập bằng máy lắc/votex.Bước 4, chuyển 200 μl dung dịch của mỗi mẫu đơn trong nhóm 5 mẫu vào tuýp mẫu gộp; rồi đóng chặt nắp tuýp mẫu gộp, bảo quản các mẫu đơn trong nhóm (mẫu gốc) tại nhiệt độ – 40oC đến khi sử dụng lại khi cần thiết.Bước 5, tiến hành xét nghiệm mẫu gộp bằng phương pháp Realtime RT- PCR theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Kết quả xét nghiệm mẫu gộp âm tính tức là tất cả các mẫu đơn trong nhóm gộp là âm tính và không cần thực hiện xét nghiệm tiếp. Nếu ngược lại, kết quả xét nghiệm mẫu gộp dương tính tức là có ít nhất 1 mẫu trong nhóm gộp dương tính.Trong trường hợp này, phòng xét nghiệm cần báo cáo với đơn vị quản lý về kết quả xét nghiệm mẫu gộp dương tính để đánh giá nguy cơ và triển khai các biện pháp phòng chống dịch theo qui định. Đồng thời thực hiện xét nghiệm đối với từng mẫu bệnh phẩm đơn trong trong nhóm.Nếu có mẫu dương tính thì gửi mẫu đến phòng xét nghiệm khẳng định để xác nhận kết quả. Nếu không có mẫu dương tính thì lấy lại mẫu, thực hiện xét nghiệm lại theo quy trình thông thường đối với từng trường hợp, phiên giải kết quả và thực hiện các hoạt động báo cáo, phòng chống dịch theo qui đinhNếu kết quả xét nghiệm mẫu gộp không rõ, phải thực hiện lại qui trình gộp mẫu và xét nghiệm.
———————-

Tối 7/2, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, đã hoàn tất việc lấy mẫu xét nghiệm cho hơn 1.000 nhân viên làm việc tại sân bay Tân Sơn Nhất. Để nhanh chóng có kết quả tầm soát, HCDC đã xét nghiệm bằng phương pháp gộp 5 mẫu theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Trong đó, 4 mẫu gộp có kết quả nghi nhiễm (mỗi mẫu 5 người) đã xác định được 16 trường hợp âm tính, 4 người nghi nhiễm, chờ Bộ Y tế xác định công bố.

Theo hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế, trong đợt dịch này có 3 thay đổi về “chiến lược” chống dịch, một trong số đó là “gộp mẫu xét nghiệm”.

Trước đây trong đợt dịch tại Đà Nẵng, Bộ Y tế cho phép gộp 5 mẫu trong một lần xét nghiệm. Tuy nhiên, do nhu cầu cần xét nghiệm diện rộng tại Quảng Ninh và Cẩm Giàng (Hải Dương), Bộ Y tế cho phép có thể gộp 10-16 mẫu trong một lần xét nghiệm, gộp theo hộ gia đình, thậm chí có thể lên tới mẫu 16.

Nhóm mẫu nào có trường hợp dương tính sẽ lập tức cách ly toàn bộ gia đình và tiến hành lấy mẫu làm lại lần thứ 2 xác định ca dương tính.